Flanel Kumaş | Üretim Süreci, Özellikleri ve Kullanım Alanları

Flanel yumuşak ve kabarık dokusuyla tanınan bir kumaş. Kışlık giysilerin ve diğer tekstil ürünlerinin üretiminde yaygın olarak kullanılıyor.

Flanelin ortaya çıkış hikayesini, özelliklerini ve farklı kullanımlarını keşfedin.

Flanel nedir?

Geleneksel olarak flanel kumaş, yün veya pamuk gibi doğal lifler kullanılarak üretiliyordu. Günümüzde ise  daha geniş bir sentetik ve doğal lif yelpazesi mevcut. Dolayısıyla flanel kumaş çeşitli lif ve karışımlardan üretilebiliyor.

Flanel, fırçalama veya havlandırma işlemlerinden geçtiği için benzersiz bir dokuya sahip. Apresi, yani geçtiği işlemler sayesinde sıcaklığı etkili bir şekilde muhafaza eden bir kumaş. Aynı zamanda belirli bir seviyede nefes alabilirliğe de sahip.

Farklı dokuma teknikleri ile flanel kumaşı çeşitli ekose desenlerinde üretmek mümkün. Hatta flanel kumaşların genelde ekose ve tartan desenlerinde üretildiğine şahit oluyoruz. Fakat flanel ile ekose farklı şeyler.

Flanel vs. Ekose

Flanel ve ekose sıklıkla karıştırılır. Fakat flanel bir kumaş türü, ekose ise farklı dokuma teknikleriyle oluşturulan bir desen. Ekose deseni flanel kumaşa da dokunabilir, farklı kumaşlara da.

Peki flanel ilk olarak nerede ve nasıl üretildi?

Ekose Desen Çalışması, Niltex Arşivi

Flanelin Kökeni

© The Trustees of the British Museum.

Flanelin ilk olarak nerede üretildiğine dair kesin bir bulgu yok. Ancak bu kumaşın en eski versiyonunun 16. yüzyılda Galler'de ortaya çıkmış olabileceği düşünülüyor.

"Welsh cotton" (Galler pamuğu) olarak anılmasına rağmen bu kumaş bir yün çeşidinden elde ediliyordu. Bu eski kumaş türünün yüzeyi belirgin bir şekilde tüylü bir görünüme sahipti. Modern flanel kumaşın hissiyatına ve görünümüne oldukça yakındı.

Fransızca "flanelle" kelimesi 17. yüzyılın sonlarına doğru yaygın olarak kullanılmaya başlandı. "Flanelle" kelimesinin "yün" anlamına gelen Galce "gwlanen" kelimesinden geldiği düşünülüyor. 18. yüzyılın sonlarında ise Almanca "flannel" kelimesi bu kumaş için en yaygın kullanılan isim haline geldi.

Flanel ABD'de 19.yüzyılda, ABD İç Savaşı sırasında popülerlik kazandı. Dayanıklı ve uygun fiyatlı bir kumaştı ve asker ceketleri ve atletleri için idealdi. 1889'da Amerikalı girişimci Hamilton Carhartt, ağırlıklı olarak flanel kumaşa odaklanan bir tekstil fabrikası kurdu. Bu girişimin ardından flanel gömlekler, Amerikan orta sınıfı için önemli bir iş kıyafeti haline geldi.

Flanel nasıl üretiliyor?

İplikler eğrildikten ve düz, dimi veya balıksırtı dokuma yöntemleriyle dokunduktan sonra kumaş, havlandırma adı verilen bir işlemden geçiyor.

Tüylendirme işlemi sırasında ince metal fırçalar kumaşı fırçalayarak liflerin yüzeye çıkmasını sağlıyor. Bu sayede kumaş belirgin bir yumuşaklığa sahip oluyor. Fırçalanan kumaş aynı zamanda havayı içeride hapsederek ısıyı daha iyi yalıtıyor. Fırçalama işlemi kumaşın tek tarafına veya her iki tarafına uygulanabiliyor. Bu tercih kumaşın dokusunu ve yalıtım kapasitesini etkiliyor.

Tüylendirme işleminden sonra kumaş yıkanıyor, boyanıyor veya yumuşaklığını artırmak için çektiriliyor (sanforize ediliyor).

Geçmişte flanel yalnızca kısa elyaf uzunluğuna sahip yüksek kaliteli, ince yünden üretiliyordu. Zamanla daha fazla üretici flanel üretiminde pamuk ve polyester gibi çeşitli lifler kullanmaya başladı. Günümüzde flanel, çeşitli lifler ve lif karışımlarıyla üretilebiliyor. 

Flanel türleri

Pamuk Flanel

Pamuk flanel, yumuşak ve nefes alabilen yapısıyla gömlek ve pijama üretimi için ideal bir seçim. Diğer flanel karışımlarına kıyasla tüylenmeye karşı daha yüksek direnç gösteren oldukça dayanıklı bir kumaş türü.

Genelde 140-250 GSM ağırlığında üretiliyor ve iyi bir konfor ve dayanıklılık dengesi sunuyor.

Yün Flanel

Yün flanel ısı yalıtımı özelliği ve zarif dökümlü görüntüsü nedeniyle takım elbise, ceket ve pantolon gibi iş kıyafetlerinde yaygın olarak kullanılıyor.

Genelde 260-350 GSM ağırlığında üretiliyor ve uzun süreli kullanım vaat ediyor.

Karışımlı Flanel

Pamuk ve polyester karışımlı flanel kumaş ise daha uygun fiyatlı ve kırışmaya karşı oldukça dayanıklı.

Sık yıkamada dahi renklerini uzun süre koruyan bir yapıya sahip. Bu nedenle üniformalar ve iş giysileri için popüler bir seçim.

Flanel Kumaşın Özellikleri ve Kullanım Alanları

Flanel kumaş rahatlığı, sıcaklığı ve esnekliği sayesinde pek çok farklı giysinin üretiminde kullanılabiliyor.

Çok işlevli, uzun saatler giyilmeye uygun iş gömlekleri ve soğuk havalar için tasarlanmış iş kıyafetleri için oldukça uygun özelliklere sahip.

Flanel yumuşak dokusu nedeniyle pijama üretiminde de yaygın olarak kullanılıyor. Uyku konforu için harika bir seçim.

Resmi ve günlük etek, takım elbise ve pantolonlarda yaygın olarak kullanılan bir kumaş. Yumuşak, hafif ve sıcak tutan flanel hırkalar ve kazaklar da günümüz moda dünyasında giderek daha popüler hale geliyor.

Özetle

Flanel rahatlığı ve kalitesiyle öne çıkan bir kumaş. Doğal sıcaklığı ve yumuşak dokusu sayesinde, popülerliği ve kullanım alanları giderek artıyor. Flanel kumaş kaliteli klasik tekstil ürünlerini tercih edenler için önemli bir tercih olmaya devam ediyor.